Breve antoloxía poética de Mihai Eminescu
Mihai Eminescu
Tradución de Inmaculada Pérez Rocha
O mundo enteiro é unha pasaxe.
Os homes pasan e morren
igual ca miles de ondas,
por unha alma penetradas,
atravesando o continuo
peito do mar infinito.
Só o poeta,
coma paxaros que voan
por riba das vagas,
atravesa a infinidade do tempo:
nas ramas do pensamento,
nas veigas sagradas,
onde paxaros coma el
rivalizan en cantos.
Cando sobre a onda que folga
pola lagoa
en ritmo sinxelo,
o cisne branco coas ás aos ventos
en cantos
arrólase no anhelo;
as súas ás brancas no raio da onda
afonda,
baténdoas,
e despois no brillo, no espello das vagas
esténdeas:
unha barca de vento.
A través das noites caladas,
a través da veigas mudas,
a través das brisas alíxeras,
oio unha voz;
da nube que pasa,
da lúa fría,
da ilusión seca,
vexo un rostro.
A Terra serea,
a lúa chea
a quietude da marea
son o seu icono;
búscaa a miña mirada
na Terra sagrada,
coa mente embriagada
eu choro e canto.
Coma unha pobre historia
por ninguén comprendida,
atraveso o tempo triste, sen gloria
coma polos séculos unha herexía.
Son coma lira esmagada nun penedo,
son coma a voz dos desertos,
son coma o mar máis profundo,
son coma a morte entre os vivos.
Dos tormentos que me obcecan,
eu sorbín o aroma purificado,
igual cós cisnes se inclinan,
bebendo do lago xelado.
Mais, o meu pensamento da vida
troco hoxe por unha morte profunda
fun unha aguia sobre unha peneda,
¡Oxalá fose unha cruz sobre a tumba!
¿Cal é a finalidade das miñas vidas,
por que o meu pensamento é meigo,
por que sei o que está escrito nas estrelas,
cando ao mundo en balde prego?
A miña cruz semella pensativa,
Parca1 queimou o fío da miña sorte,
pois, entre as néboas das exequias
quero ver o meu rostro de morte.
Só entón, cando a través da luz
diríxome cara á Deus,
incluso vós pensaredes en min,
como fun no mundo eu.
Esclarece, escuridade fría
do tempo. Florece da túa coveira
húmida e negra coma o ébano máis puro,
fai que ela brille polo camiño
que conduce á eternidade a todos
aqueles seres invisibeis, que son,
aínda que pasan insensíbeis, coma o tempo
que temporaliza o profundo en todo o que é.
Para que eu vexa desfiando en roupa axeitada
a eses pensamentos que entón, cando aparecen
inmortais parecen, porque despois
nin se sabe como desapareceron
da memoria dos longos séculos, duros-
coma se xamais tivesen sido. Cantos seres
necesitarían pasar por ese camiño:
uns arrogantes, fieros, reais,
coa frente coroada, vestida
de púrpura; outros doces, cos ollos
tenros, grandes, azuis... brancos coma a azucena
movendo os seus corpos voluptuosos, que invitan
ben lanzando olladas de mortais,
ben buscando amor, coma as Sereas;
unhas imaxinarias, outras estúpidas,
unhas duras, outras tenras,
todas aspirando á posesión da inmortalidade
e todas extraviándose por tanto,
polo camiño que leva á cidade
do esquecemento sepultada na eternidade.
Mais, por riba desta multitude confusa
de pensamentos pasaxeiros, ves ao lonxe
os montes dos pensamentos eternos elevando
a súa testa maxestosa cara ao ceu:
contémplanos con indiferencia todas as
efemérides que atravesan o val
cantando, ruxindo, pelexando e todas
aspirando a algo que xamais
pode ser delas -a eternidade.
Coma o universo estrelado ama a noite clara,
así, con todos os meus pensamentos, eu téñote amado,
cando partín co pensamento na fronte coma unha carga
para descansar, fatigado do mundo no teu peito.
Sentín entón, coma o poderoso mundo en min
se move, coma a auga do mar se desdobra
e na miña fronte, espello dos mundos serenos,
tiña pensamentos de cura e poderes de rei.
Mais, na carreira do mundo cego pela rúa enfangada,
coma unha mazá co verme, matáchesme os sentidos,
dende entón, pregúntome como é que me enganou a mirada
¿Como foi posíbel que neste mundo nos amaramos... nós?
Hoxe o meu corazón é unha raíz arrancada,
o meu pensamento un outono, cal mente dun morto,
son coma un emperador coa fronte devastada:
dende vai moito tempo non sei nada do imperio que porto.
Nos mares do norte, en naves cubertas de escuridade
descendín e topeime cos deuses,
colgando a miña harpa na fraga da eternidade.
Endocei coa paixón das mulleres,
nas estrelas fundín o ouro dos seus cabelos,
na saia sacudín a pedra de camafeo,
cos ollos biquei a mirada mordaz,
de ombros arrimado rin coa danza
e calmei coa miña boca a súa sede voraz
de amor. Despois funme -ela choraba.
O mar abríume as súas portas azuis
e o Norte frío a miña dor ardente apagaba.
Fun cara ao sur- onde as illas coma cántaros
xigantes érguense do mar sagrado,
coma hostes de flores, sementadas de astros.
E o meu cantar eterno inflamouse
as ás no ceu impulsadas de ardor,
até a terra ao lonxe perderse,
polas ondas azuis ráchanse as táboas.
De pensamentos negros é pesada a miña nave antiga:
¿Sei eu a onde en van me conducen as horas venturadas?
A miña vida e coma un campo no outono segado:
é unha chaira sen profundidade nin altitude.
A lava eterna dun vulcán morto esgotado.
É a hora do misterio en que o anel da sorte
une o final da vida co comenzo da morte:
baixo esta dificultade os anciáns morren en calma
e dos que van nacer concíbese a súa alma;
o home casado un día vai xerar;
aquel sen muller o amor vaino axexar.
Perdido no sufrimento da miña inexistencia,
coma a folla sobre a auga, coma relámpago no caos,
ao sol e ás estrelas fixen unha reverencia
que permite a miña entrada no eterno repouso;
para que nada se escoite da sombra da miña vida,
para pasar coma un sopro, un rumor, unha faísca,
coma bágoa que verte unha muller en balde...
Baleira a miña mente de soños e vaidade.
Pois, ¿que é hoxe do poeta no mundo?
A súa voz solitaria escóitaa quen queira.
Insinúase descoñecida segundo tras segundo
e ninguén pregunta que é ou era...
Un gran é de espuma, un prego de onda, un nome,
que tímido se atreve neste século de ferro.
Mellor tería sido non existir xamais no mundo
e en lugar de morrer hoxe máis ben morrer onte.
O lago azul dos bosques
cúbrese de nenúfares amarelos;
el fai balancear unha barca
extremecendo en círculos albeiros.
E eu paso ao longo da ribeira,
coma agardando... e escoito
que ela apareza de entre os xuncos
e que caia docemente no meu peito.
Que saltemos á barquiña
que as voces da auga nos arrolen
que me escape da man o risón
e que os remos me escapen.
Que flotemos envoltos nun sortilexio
baixo a luz da lúa tenra-
o vento quedo nos xuncos xeme,
a fluctuante auga vibra!
Mais, ela non vén... Solitario
en van sufrir e suspirar
ao carón do lago azul
cargado con flores de nenúfar.
Á flor branca da cerdeira
aseméllaste de tan fráxil,
e coma entre os homes un anxo
no meu camiño apareces.
Apenas rozas a alfombra suave,
no teu andar a seda cruxe,
e a túa figura tan leve
aboia coma nun soño tenue.
Dos pregos do teu longo vestido
tal e coma o mármore xordes
nos ollos o meu espírito suspendido
repleto de bágoas e de ledicias.
Oh, soño de amores felices,
noiva tenra dunha lenda,
¡Non sorrías máis!, que o teu sorrir doce
móstrame o encanto da túa presencia.
Canto podes nunha noite enmeigada
nubrar os meus ollos por sempre xamais,
e os murmurios da túa boca,
e a aperta dos teus brazos invernais.
De repente, un pensamento cruza,
un velo polos teus ollos fervorosos:
representa a escurecida renuncia,
é a sombra dos desexos agarimosos.
Vaste, e demasiado ben comprendín,
que non podo seguir a túa senda,
perdida a eternidade para min,
¡Oh, noiva da miña alma!
Foi só culpa miña verte,
e non mo perdoarei na eternidade,
expiarei o soño da luz inerte
tendendo a man dereita en balde.
Serás para min coma un icono
da sempre virxe María,
unha coroa na túa fronte coma adorno...
¿A onde vas? ¿Cando voltarás a ser miña?
Cando a morte non existía, nin sequera a inmortalidade,
nin fora sementado o xerme da luz vivificante,
non había hoxe, nin mañá, nin sempre, nin onte
pois, o un era todo e o todo era identidade,
cando a terra, o mundo, o ar, o firmamento
formaban parte das cousas que xamais tiveran nacemento,
por aquel tempo eras Ti só, polo que interrogo ao meu corazón
¿Quen é o Deus ante o cal nos inclinabamos con devoción?
Había un deus antes de os deuses existiren
e dun puñado de auga entregou o poder ás chamas
dá á Terra a felicidade e aos deuses a alma
el é o manancial da salvación humana.
¡Deixade renacer un canto no voso corazón!
¡El é a morte entre os mortos e a resurrección!
Deume os ollos para ver a luz dos días
e encheume o corazón de emocións puras,
escoiteino partir co ruxido do vento
e na voz traída pola auga sentín o seu canto
a pesar da súa inmensa gracia, suplico aínda un pouco,
que se permita a miña entrada no eterno repouso.
Que blasfeme contra calquera que de min teña piedade,
que bendiga a quen sexa o meu opresor,
que de calquera boca escoite a quen o meu nome difame,
que o poder poña no brazo de quen vaia darme morte
e que o elixido de entre os homes apareza
quen roube a pedra que sobre a miña tumba xace.
Afastado de entre os homes pola miña vida pasados,
ata que sinta que os meus ollos están enxoitos de bágoas,
que con cada ser humano nace para min un adversario,
que busca en min vinganza e nen sequera me coñece
como endureceron a miña sensibilidade a dor e a agonía
que podo maldicir á nai que tanto quería,
cando o odio máis cruel me pareza amor...
Para que poida morrer escoitando a miña dor.
Extranxeiro entre os homes e proscrito morrerei, entón
aventa o meu cadáver deshonrado ao calexón,
e outorga, Pai celestial, unha coroa de diamantes,
a quen dea o meu corazón aos cans para o esnaquizaren,
incluso daquel que me esmague o rostro cunha pedra,
¡Apiádate dono e señor e dálle a vida eterna!
Só así Pai celestial, pódoche agradecer
que ti me deras no mundo a fortuna de nacer.
Para solicitar a túa gracia non me inclino de xeonllos,
quixera persuadirte sobre as blasfemias e o odio,
para sentir que o meu alento co teu alento se corta
¡E na extinción eterna sumérxome sen deixar rastro!
Apareces sobre min, luz queda,
coma un soño meu celeste de outrora;
oh, nai sagrada, sempre pura,
na noite dos meus pensamentos vida.
Non deixes morrer a miña esperanza
ainda que unha ondada de culpa me esmague;
a túa ollada de cálida compaixón, plena,
piadosa sobre mín descende.
Estranxeiro por todos, perdido no sufrimento
profundo da miña inexistencia,
eu nada creo xa e non teño fortaleza.
Dame a miña xoventude, expresa a miña crenza
e reaparece do teu ceo de estrelas:
¡Para eu te adorar polos séculos dos séculos, María!
Preguntáchesme, querida, un día
quen no mundo nos atopará,
e o noso amor separará.
Velaí que o outeiro veu
á nosa procura e separounos,
o outeiro cos seus ríos,
o ceu do mundo cheo de estrelas,
os homes con palabras feas.
Entre min e entre ti
hai un país que nos separa,
entre a túa vida e a miña
Interpúxose unha cortina humana.
¿Que alma triste os meus ancestros
me doaron no tempo,
que meteron soamente nela
tanto sufrimento?
¿Que alma triste e sen senso
e de que lama inerte,
que despois de tantos enganos
aínda agarda en balde?
¿Como non se sente maldita
por traer novos atrancos?
Oh, ondas do mar sagrado
levádeme convosco.
E tantas veces crin morrer
polo amor á miña amada...
¿Que quedou de tanto amor,
oh, estrela, estrela da eternidade?
E pecheime toda a miña vida
entregándome aos ideais...
¿Que quedou de tanta fantasía,
oh, ondas, ondas da eternidade?
Dos centenares de mastros
que as costas abandonan,
¿Cantos, quizais, rachen
polos ventos, polas ondas?
Dos paxaros viaxeiros
que percorren terras, ceos,
¿Cantos, talvez, sexan afogados
polas ondas, polos ventos?
Xa á boa sorte espantes
ou ben aos nobre ideais
séguente a todas partes
polos ventos, polas ondas.
Confusa permanece a idea
que percorre os teus cantos,
voa na eternidade, arrolada
polas ondas, polos ventos.
A noite sobre o outeiro
Con amargura o corno soa na noite sobre o outeiro
ascenden os rebaños, as estrelas alumean o sendeiro,
brotando de mananciais limpos, choras as augas
baixo unha acacia, meu amor, por min agardas.
A lúa polo ceo pasa tan santa e clara,
os teus grandes ollos buscan a folla máis rara,
as estrelas húmidas nacen no sereno firmamento,
o peito cheo de anhelo, a fronte de pensamentos.
As nubes desfilan en fileira, e os raios féndenas
os tellados das vellas casas para o alto da lúa elévanas,
ranxe con forza ao vento a roldana da fonte,
o fume envolve o val, os asobíos murmuran na corte.
E os homes cansos coa gadaña ao lombo
veñen do campo, a toaca2 resoa máis alto
a vella campá inunda coa súa voz a tarde
de amor a miña alma coma o lume arde.
Ai! Axiña o pobo no val enmudece;
Ai! Axiña o meu andar a ti me conduce;
preto da acacia pasaremos toda a noite
facendo de cada intre de amor un deleite.
Xuntaremos as cabezas unha contra a outra
caendo durmidos baixo a vella acacia
sorrindo, unha noite tan plena e bela,
¿Quen non daría a vida enteira por ela?